مرکز صادرات فرش سنتی قرمز

قالی بافت ایران چه در موزه ها چه در زیر پای مردم ایران و جهان، نقش نقش اش ؛ نمادین و شناسنامه ای از سیر تحول هنر و صنایع سنتی و مدرن ایرانیان است. در این بین فرش سنتی قرمز با رنگ سرخ گلگون وگرم و قوی خود، امکان طراحی های مختلف در بافت را داده و استفاده کننده گان از درجات مختلف اجتماعی از داخل ایران و خارج از ایران را نیز به خود مجذوب کرده است. نقش های اسلیمی ، گل شاه عباسی، ترنج ها و افشانه ها در زمینه رنگ عاشقان، جان گرفته و انگار زنده اند.

مشخصات فرش سنتی قرمز

برای شناخت انواع فرش به نوع بافت و جنس اجزای آن بایست توجه کرد مشخصات فرش سنتی قرمز به ترتیب زیر است.
شطرنجی:اگر قالی را یک نقاشی فرض کنید بوم آن شبیه بوم نقاشیست و بافتن فرش و گره زدن نیز مانند طراحی و رنگ آمیزی روی بوم نقاشی؛ وقتی فرش یا قالی را کرم یا قرمز یا.. می نامند مثل این است که نقاش به جای بوم یا کاغذ سفید روی کاغذ قرمز یا کرم نقاشی کند.

واحد یکای قالی گره است و وقتی روی بوم قرمز گره ها مطابق نقشه فرش زده می شود و تک تک و رج و ردیف به ردیف هر رجه تمام می شود؛ این نوع قالی بافی مطابق نقشه روی دستگاهی که قبلا با تار ها چله دوانی شده و سینه بندی و تنظیم شده؛ بافنده قالی را خانه به خانه مطابق نقشه تکمیل می کند.

البته می تواند بدون نقشه باشد که در فرش سنتی طرح عشایر که روی دار یا دستگاه خوابیده روی زمین بافته می شود؛ سنتا از نقشه استفاده نمی شده و بافنده با کمک حافظه اش و مطابق رنگ هائی که بیشتر و ارزان تر و در دسترس اش هستند فرش را می بافته و می بافد.

بوم قالی قرمز همیشه یک تکه از ابتدای قالی شروع نمی شود و به طرح های مختلف آن بستگی دارد در یک طرح کلاسیک برای آن حاشیه اصلی و حاشیه های کوچک تر در نظر گرفته می شود؛ رنگ زمینه و گل های حاشیه ها در طرح های کلاسیک کمی تیره تر مثلا از نوع سرمه ای با گل های قرینه شبیه بوم اصلی هستند.

مشخص کردن محدوده هندسی بوم قرمز که از رنگ گل سرخ الهام گرفته شده است و داخل آن از ترکیب گل های انتزاعی و اسلیمی ها با قرینه سازی طرح هائی مثل ترنج و محراب یا گل شاه عباسی و در کنار آن به عنوان نمونه نقش ارژنگ از طرح های کلاسیک محسوب می شوند.

بداهه بافی: طرح های موزائیکی و متنوع و بدون حاشیه اولیه و فقط با سوف و ملیله و ریشه های کار هم وجود دارد. تنوع در نقشه های قدیمی و سنتی قالی؛ بعد از امکان تولید ماشینی(در هر دستگاه یک جفت) سریع تر شدو برای هر طرح تاریخ انقضائی در نظر گرفته شد تا طرح به علت وفور بیش از حد کم قدر نشود.

انواع گره:گره فارسی و گره ترکی ( که اصطلاحی وخطائی لفظی و رایج است) دو نوع گره اصلی متداول و هر دو گره ایرانی اند، یکی در مناطق مرکزی ایران مورد استفاده است و گره فارسی نام گرفته و خامه در گره زدن یکی از تارهای قالی را درگیر می کند، ریزتر جلوه می کند. در گره ترکی در قالی های مناطقی مثل تبریز یا قالی های ایلات استفاده می شود.

بهترین روش برای شستن فرش

بهترین روش برای شستن فرش، بهتر است بین قالی سنتی ماشینی با دست باف تفاوت قائل شویم؛چون به نوع بافت و جنس الیاف و اندازه و ارزش مادی ان مرتبط است و بر اساس این موارد نسبت به شستن فرش باید تصمیم گیری کنیم.در نوع ماده شوینده و محل شستن و نوع کثیفی و مقدار ان مربوط می شود.

فرش دستبافت:ترجیحا به جای شستن؛ از تکانه برای زدودن خاک و کثیفی استفاده شده و در صورت لزوم با آب سرد یا ولرم با فشار معمولی در محیط مناسب و عدم استفاده از مواد شوینده با درجه قلیائی بالا(شوینده های قوی،به رنگ و حتی بافت فرش به مرور آسیب می زنند)

فرش سنتی ماشینی: در مرحله اول، در صورت شدت استفاده از ناحیه ای خاص از روکشی برای آن ناحیه استفاده شود. در صورت لزوم لکه بری از مواد اسیدی یا بازهای قوی استفاده نشود.(روش ها و فرمول های مختلف لکه بری روی فرش امتحان نشود) اگر لازم می بینید روش هائی که با وسیله فیزیکی بدون مواد شیمیائی (حتی سرکه و جوش شیرین) ماده چسپیده یا لکه را محو نمائید.

در صورتی فرش مصرفی به حساب می آید و تراکم پائین است، با استفاده از مواد شوینده معمولی لکه بری و ترجیحا سالی یکبار، برای شستن به محلی مطمئن ،برون سپاری کنید.
در صورتی که فرض کالای با دوام یا برایتان جزء کالاهای اساسی است، از شستن در خانه یا اپارتمان پرهیز کرده و برون سپاری کنید.

استفاده از انواع مواد شوینده قوی به هر نوع بافت منسوجی آسیب می زند، فرش بیشتر از دیگر منسوجات در مقابل این مواد، حساس است.در صورت اجبار به استفاده و لکه بری موضعی، از سرکه سفید رقیق شده برای لکه بری و شوینده های معمولی، بعد از زدودن جرم یا ماده چسپنده اضافی روی سطح استفاده شود.

از فرش تراکم بالا چه می دانید؟

تراکم در قالی را با کلمات مختلف مثل 1200 شانه، رجشمار، ردیف شمار،خانه شمارف تراکم در پهنا در درازا و ضرب این دو در یک متر مربع حساب می کنند یا در فرش دستبافت به گره ها در هفتاد میلی متر در هفتاد میلی متر یا یکای سنتی یک گره قالی از زرع محاسبه می کنند و اگر اصل و پایه روش محاسبه تراکم و معنایش را ندانیم کمی گیج کننده است.

کوبلن بافی یا عکس دیجیتال مثال های خوبی هستند، در کوبلن هر گره و در عکس دیجیتال هر سلول نوری یک پیکسل و در قالی بافی در تقاطع هر تار بر مبنای مربع میلیمتری نقشه یک گره، حالا اگر تعداد پیکیسل های عکس دیجیتال در یک سانتی متر مربع بیشتر باشد عکس کیفیت واقعی تری دارد و اگر کم تر باشد، کمی روی عکس زوم کنید فقط نقاط رنگی می بنیید.

شبیه این در قالی و کوبلن هم هست ولی در کوبلن ثابت به همان چارچوب توری، ریز تر یا درشت می شود. در قالی به جنس نخ تار و نخ گره زنی و نوع گره بستگی دارد. در قالی ابریشمی به خاطر ظرافت و محکمی و رنگ پذیری بالاتر، امکان ایجاد و گره زنی بسیار بالاتری وجود دارد مثلا در طرح دستباف فرش ماهی تبریز ابریشمی، ولی ابزار اجرایش مثل عکاسی دیجیتال امکان کیفیت و وضوح و تراکم بالاتری را می دهد.

ولی در گبه از نخ ضخیم پشمینه استفاده می شود که هر گره به اندازه 30 گره ابریشمی جاگیر است و در نتیجه تراکم کمتری دارد. البته تراکم یکی از ویژگی های فرش است و سلیقه انسان ها متفاوت ،نوع کاربرد هر کدام و دلیل تولید هر نوع و طرحی مختلف بوده و مصرف کننده خاص خودش را هم دارد.

شانه به تعداد گره در پهنای فرش گفته شده و تعداد گره در یک متر طول تراک در طول است. وقتی تعدا گره در یک متر مربع را بخواهیم حساب کنیم تعداد گره پهنا(مثلا فرش 1200 شانه یعنی 1200 گره در عرض که ضرب در تعداد 400 گره در تراکم طول می شود 480هزار گره، این مقیاس کامل تری علاوه بر شانه، برای سنجش توپری یا تنک تر بودن فرش طرح سنتی ماشین بافت است)

برای توضیح بیشتر، گره در ردیف یا رج در طول و درازای کار معنا دارد و در عرض هم خصوصا در فرش های با نقشه قرینه معنا دار تر می شود. و در حالت بافت دستی نصف ردیف یا رج که شمارش و بافته می شود ، عین همان برای ادامه کار بافته و خانه شمار کامل می شود و استاندارد های فرش بعد از صنعتی شدن بافت و برپایه متریک و مطابق با سرفصل هائی که با دانشگاهی شدن این رشته از کار نساجی به صورت یک عنوان کارشناسی درنظر گرفته شد، بسیار مفصل تر شد.

بررسی انواع فرش از نظر طرح

انواع فرش را از زاویه نگاهی که به نقش ها، محل بافت، درموراد خاص طراحان نقش ها و طرق دیگر دسته بندی کرد، اما یکی از رایج ترین دسته بندی ها شاخت دسته بندی بر اساس محل بافت و طرح هائی است به آن مناطق منتسب است.

فرش سنتی شطرنجی:طراحان نقشه قالی بر روی کاغذ های شطرنجی با خانه های ده گانه مطابق با یکاهای گره فرش بر مبنای هر گره، نقطه ای رنگی در صفحه کاغذ می گذارند و از این جهت به کل فرش های سنتی بافت کلاسیک قدیمی ،نقشه دار می گویند؛ مانند فرش سنتی قدیمی طرح اصلی عشایر غیر متقارن و غیر شطرنجی نیست؛ قالی های کار تبریز و مشهد از نمونه های اصلی این نوع فرش هستند.

فرش سنتی تبریز: بهترین نمونه ای که فرش تبریز را متمایز می کند تابلو های طرح اصیل ماهی تبریز و قالی های ابریشم سنتی تبریز است و همچنین نمونه کار هایی با گره ترکی مقاوم ابریشمی و طرح های خاص قرمز سنتی تبریز که کپی کاری از روی این نمونه کار ها در کشورهای دیگر هم صورت گرفته و تشخیص اصالت، تخصص بیشتری لازم دارد.

فرش سنتی ترکمن: یکی از ویژگی های مهم فرش ترکمن رنگ قرمز زیادی است که درآن استفاده شده است، در طرح ترکمن از اسلیمی و روش کلاسه شده قدیمی بسیار کم استفاده شده و از طرح های موزائیکی بسیار جذاب و برگرفته از نقشه های قدیمی همین منطقه است که انتزاعی از صحرای طبیعی بهاری را نشان می دهد.

فرش سنتی گرد:فرش سنتی گرد، مثل کناره بافی تفاوتی در شکل دستگاه و دار قالی ایجاد نمی کند. در قطر های یک تا سه متر بیشتر بافته و بوم قرمز اند. فرش سنتی گرد بعد از پائین آوردن فرش از دار قالی نیاز به چله تار های بیشتری برای ریشه سازی زیباتر و البته قبل از آن استفاده از سوف و طره است؛ که در نمونه گرد بیشتر به چشم می آید و به آن توجه می شود.

انواع فرش سنتی: فرش های سنتی را در رده بوم به دو دسته کلی قرمز و کرم ؛ بر مبنای مکان ابتدائی تولید سنتی به نام همان محل تقسیم می کنند. مثلا قالی های تبریز، عشایر، ترکمن، یزد، کاشان و..که باز از لحاظ نوع طرح نیز به دو دسته کلی تقشه دار و بداهه بافی و بدون نقشه تقسیم می شوند. قالی تبریز از نمونه با نقشه و طرح عشایر دست باف از نمونه ی دار خوابیده بدون نقشه و با بداهه بافی ذهنی تولید های اولیه آن صورت گرفته است.

فرش سنتی ماشینی: به غیر از شیوه بافت، طرح ها همان طرح های سنتی اند و تنوع کار نیز با روش طراحی با نرم افزارهای ویژه نقشه کشی قالی بسیار متنوع تر می شود. در این میان جنس تار و خامه نیز متنوع است و دارای دسته بندی های مختلف از لحاظ جنس و تراکم است.

عرضه کنندگان فرش سنتی قرمز

عرضه کنندگان فرش سنتی قرمز (به علت مصرف های متنوع و فراوانی استقبال) تعداد بالائی داشته و در بخش عرضه فرش دست باف قرمز هنوز نیز رتبه اول را در خرید و فروش داخلی دارد.

عرضه این محصول در نمونه های مختلف توسط اغلب متصدیان توزیع فرش انجام می شود که متاسفانه در بخش فرش قرمز طرح سنتی صنعتی به علت عدم آگاهی دقیق برخی از آن ها، هنوز به شیوه سنتی و با شناخت کم از بازار فعالیت می کنند.

بازار این کار غیر از تقسیم بندی های فصلی عرضه و دانستن آن؛ و نیاز به شناخت از انواع این کالا و تغییرهای سلیقه در مشتریان داخلی و خارجی دارد و با روش های جدید تر ، سنجش بازار عرضه و مصرف آسان تر است.

فروشندگان ویژه فرش سنتی قرمز

فروشندگان ویژه فرش سنتی قرمز بر مبنای طرح هائی که از قالی های برتر سنتی بوم گلی در ایران گلچین شده، اقدام به انتخاب طرح های بهتر و تکثیر آن طرح ها با واسائل طراحی نوین طراحی نقشه کشی دیجیتال قالی نموده اند.

نمونه های این تولید کنندگان در اغلب شهر هایی که دارای پیشینه تولید فرش سنتی بوم قرمز را داشتند به صورت تولید فرش ماشینی با طرح سنتی نیز اقدام به فعالیت می کنند. فرش های سنتی شطرنجی ،طرح عشایر، تبریز ،ترکمن ، گرد که در کارخانه های شهرک های صنعتی تهران، تبریز، کرمان، یزد، مشهد، کاشان و در کردستان و دیگر کارکاخانه های تک و ممتاز در شهرهای دیگر بافته و عرضه می گردد.

توزیع کنندگان برتر انواع فرش سنتی قرمز

تولید قالی دست بافت با طرح های سنتی قرمز و با بافت با ماشین آلات با سرعت و تنوع های مختلف یک بخش کار و توزیع و عرضه این کالا که به علت نوع رنگ زمینه وامکان تنوع داشتن طرح از استقبال داخلی عام و صادارتی خاص دارد برخودار است.

ما این افتخار را داریم که با اطلاعات از کیفیت نوع تولید هر تولید کننده، به جز آنچه به عنوان درجه، شانه و تراکم کار خود اعلام می کنند و شناسنامه فنی کار است. با بازدید و شناخت از نزدیک از پروسه تولید و نوع مواد اولیه به کار رفته در هر کدام و پرسنل کارخانه و میزان رعایت استانداردهای فنی، در عرضه این محصول که پیچیدگی های خاص خودش را دارد، برای توزیع بهترین ها را دستچین کرده و مصرف کننده از سبد ویژه و سبد عمومی می تواند انتخاب کند.